Parlement gaat akkoord met artikel 13: staat het vrije internet op het spel?

Na jarenlange onderhandelingen en compromissen sluiten heeft het Europees Parlement vandaag ingestemd met het omstreden artikel 13: de nieuwe auteursrechtenrichtlijn. Dit betekent dat internetplatforms zoals Youtube of Facebook voortaan aansprakelijk kunnen worden gesteld voor auteursrechtelijk beschermd materiaal zoals foto’s, video’s of muziek.

De omstreden uploadfilter is bedoeld om makers (bijvoorbeeld artiesten of filmproducenten) beter te beschermen en te compenseren. Vaak wordt hun werk hedendaags geüpload naar online platforms zonder enige toestemming vanuit hun kant. Pas als de content online staat kunnen makers hier bezwaar tegen maken. Vaak is er dan al sprake van misgelopen winst. De nieuwe richtlijn houdt in dat platforms filters moeten installeren die auteursrechtelijk beschermd worden. Er is flink wat verzet geweest tegen deze filter, zo zeggen tegenstanders dat dit ten koste zal gaan van de vrijheid op het internet. Afgelopen weekend waren er nog protesten in grote Europese steden, waaronder Amsterdam, op de been om deze omstreden wet tegen te gaan. Op grote websites zijn ook protestgeluiden te horen. Zo ook bij Europese pagina’s van Wikipedia, die uit protest op zwart ging.

Er is nog veel onduidelijkheid als het gaat om de toepassing van Artikel 13. De bedoeling is dat platforms straks afspraken maken met de rechthebbenden. Als die afspraken er niet zijn, dan moet de content automatisch worden geblokkeerd  (vandaar de naam ‘uploadfilter’). Er wordt verwacht dat met name grote partijen (zowel de rechthebbenden als platforms) onderling wel afspraken zullen maken, maar wat dit betekent voor kleinere partijen is nog erg onzeker.

Een ander bezwaar is het feit dat memes mogelijk niet meer herkend kunnen worden en daardoor automatisch geblokkeerd worden. Gezien de wereld nog steeds in de ban van memes lijkt te zijn is dit een groot struikelblok voor velen. Stef van Gompel, onderzoeker bij het instituut voor informatierecht aan de UvA, verwacht dat er wel iets staat te gebeuren maar denkt dat de impact minder groot zal zijn dan momenteel wordt geroepen. Hoogleraar informatierecht Mireille van Eechoud is iets sceptischer. “Het is onduidelijk hoeveel moeite je straks moet doen om je ‘uiterste best’ te hebben gedaan. Wanneer is het genoeg?” Aldus Echoud.

Er is nog erg veel onduidelijkheid over de impact van deze richtlijn. Het komt vooral neer op de vraag hoe streng de filter zal zijn. Er wordt rekening mee gehouden dat techplatforms de filter extra streng zullen instellen, omdat ze anders hoge claims kunnen krijgen. Dit is natuurlijk voor ons als app ontwikkelaar een on-topic issue. Dat er iets gaat gebeuren, dat is zeker. Misschien moeten we hoogleraar Stef van Gompel geloven is de toekomst niet al te somber: “Ik denk niet dat het internet zal worden kaalgeplukt en geen bestaansrecht meer zal hebben.” Tijd zal moeten uitwijzen wat de consequenties zijn van deze omstreden wet.

*Het laatste woord is overigens nog niet gezegd over artikel 13. Zo moet de raad van ministers er nog mee instemmen. De algemene verwachting is dat dit wel gaat gebeuren. Na dit akkoord krijgen lidstaten nog ongeveer twee jaar de tijd om de richtlijn om te zetten in een nationale wetgeving.

Meer weten over wat artikel 13 nu precies is en waarom het internet zich druk maakt om deze nieuwe wet? Bekijk dan even deze video van het NOS waarin alles duidelijk wordt uitgelegd.